In de video van Dujardin, maar ook in de schandaalvideo’s van Cesar Parra, horen we mensen op de achtergrond lachen. Ervan uitgaande dat dit vooral uit nervositeit is, rest de vraag: waarom grijpt niemand in? Blijkbaar is er zo veel angst/ontzag voor ruiters en trainers dat dit niet (of pas veel later) gebeurt. Hoe realiseren we een cultuurverandering in de paardensport zodat dit verandert en we dit soort video’s niet meer zien? Dat vroegen wij aan Inga Wolframm, Bineke de Vries en Anne Loosveld.
Wolframm: ‘We moeten onze normen concretiseren’
Inga Wolframm, lector duurzame paardenhouderij en paardensport aan Hogeschool Van Hall Larenstein reageert als volgt:
“De cultuur van een groep of sector wordt bepaald en vorm gegeven door haar waarden en normen. Waarden, dat zijn de – soms nogal abstracte – idealen en overtuigingen. Hieruit ontstaan vervolgens de normen, concrete gedragsrichtlijnen, waar de groep als geheel én het individu zich aan dient te houden. Op dit moment wordt er binnen de paardensector hard gewerkt aan het definiëren van onze nieuwe waarden, zoals ‘Paardenwelzijn centraal’ en ‘Een goed leven voor paarden’. Echter, we zijn er collectief nog niet over uit hoe zich dit vertaalt naar concrete normen, c.q. gedragsregels. Op individueel niveau zijn we natuurlijk wel bezig met wat voor ons persoonlijk wel of niet aanvaardbaar is. Maar wat gebeurt er wanneer iemand die wij altijd hoog hadden zitten een handeling uitvoert die niet strookt met onze persoonlijke normen? Er ontstaat een soort cognitieve spanning, en deze veroorzaakt veel stress. Hoe verenig je de ene overtuiging (“dit is een goede ruiter/trainer”) met de andere (“deze handeling is niet oké”). Lachen is op dat moment een coping mechanisme. Lachen maakt namelijk endorfine vrij en kan zelfs de pijngrens verhogen, waardoor wij op dat moment beter met een stressvolle situatie om kunnen gaan. Maar voor de lange termijn is dat geen optie. Om een duurzame cultuurverandering vorm te geven moeten wij collectief, als groep, onze normen concretiseren: welk gedrag vinden wij acceptabel, en wat willen wij niet meer zien.“
Bineke de Vries: ‘Lastig als succes in sport geldt als graadmeter’
Bineke de Vries, eigenaar HC Reinosathe, instructie en coaching en coördinator Federatie Paardrijden Gehandicapten:
“Cultuurverandering blijft lastig zolang succes in de sport geldt als graadmeter voor deskundigheid en de ruiter verheft tot held. Ook de heersende overtuiging dat alles maakbaar is als je maar genoeg doet om je doel te bereiken, is moeilijk te verenigen met het uitbannen van excessen.
De cultuurverandering begint bij kinderen die hun eerste ponyrijlessen krijgen. Zo lang het gebruik van een zweep en andere dwangmiddelen door vaak jonge kinderen normaal blijft, houden we een voedingsbodem voor latere excessen.
Om paarden zonder geweld op te leiden is het meer dan wenselijk dat iedere instructeur en ruiter zich bekwaamt in wetenschappelijk onderbouwde trainingsprincipes en -leertheorie. Kennis helpt wreedheid en ellende te voorkomen. Die kennis gecombineerd met praktische vaardigheden is volgens mij nodig om de sport beter te maken. Dat geeft mensen ook een fundament om in geval van narigheid wél te durven reageren en ingrijpen.
Uiteindelijk is deze cultuurverandering de verantwoordelijkheid van de hippische organisaties. Zowel internationaal als nationaal. De bestuurders van deze organisaties bepalen het beleid en scheppen de kaders waarbinnen alle uitvoerende partijen werken.
Het uitbannen van iedere vorm van geweld tegen paarden zou voor iedere organisatie, ruiter, instructeur en betrokkene in de hippische sector topprioriteit moeten zijn. Niet alleen wanneer het uitkomt, maar iedere dag.“
Anne Loosveld: ‘Moreel dilemma in het hart van onze sport’
Anne Loosveld, sportpsycholoog in de paardensport:
“In het hart van onze sport zit een moreel dilemma. Hoever kán en wil je een paard uitdagen? Een sporter zoekt in de training de grenzen op, maar een paard kiest daar niet zelf voor. In sommige gevallen gaat dit (veel) te ver.
Vanuit mijn vak als sportpsycholoog vind ik het interessant om te kijken naar waarom mensen niet ingrijpen in zulke situaties. Niet alleen bij deze videobeelden, maar bij zulke welzijnskwesties in het algemeen.
Als we zo iemand als Charlotte Dujardin iets zien doen dat niet past bij het positieve beeld dat we van haar hebben, dan maakt ons brein rare sprongen om dat beeld te redden, ten koste van de realiteit. Dat noemen we cognitieve dissonantie. De discussie wordt verplaatst naar randzaken zoals de timing van het naar buiten brengen van de beelden, terwijl het daar eigenlijk natuurlijk helemaal niet om gaat.
Je uitspreken tegen een autoriteit is moeilijk. Veel mensen gaan twijfelen aan hun eigen observatie, want diegene zal het wel weten. Dit gebeurt onbewust en erg snel. Dus om te durven ingrijpen moet je op jezelf vertrouwen en het ongemak van potentiële afwijzing kunnen dragen. En dat is te leren. Een kleine eerste stap is om met oprechte interesse vragen te stellen. Daarmee grijp je indirect in omdat je de ander aan het denken zet.”
Deze info@ staat in de Paardenkrant nr. 31. Omdat we vinden dat dit een belangrijk onderwerp is, delen we deze info@ openbaar op Horses. Wil je elke week de info@ lezen, neem dan een abonnement op de Paardenkrant.
Speciale Aanbieding
Het speciale olympische kwartaalabonnement met toegang tot Horses Premium, Horses TV en het gehele Paardenkrant Archief (digitaal) kun je voor 40 euro bestellen via deze link:
Lachen uit nervositeit …..of dommigheid??
Als je er met je neus bovenop staat of je zit als ruiter/amazone op het paard bij zo’n (uit de hand gelopen) training laat je dit toch niet gebeuren en grijp je in! Na zo’n periode aanhangig maken vind ik super beroerd en onhandig. Dus work to do, anders gaat onze fantastische sport er aan!