Het leerstuk over aansprakelijkheid voor paarden is lastig. Het is wellicht algemeen bekend dat de eigenaar van een paard aansprakelijk is voor de schade die het paard veroorzaakt. Echter, met deze hoofdregel kunnen we zeker niet allerlei verschillende varianten oplossen.
Het onderwerp lijkt mij belangrijk, temeer wij bijna wekelijks in de media moeten lezen dat er wel eens iemand van een paard afvalt, met alle gevolgen van dien. Met enige regelmaat wordt mij de vraag gesteld of de eigenaar van het paard zich niet kan vrijwaarden voor dit soort risico’s. Dat is echter niet eenvoudig, omdat de wet bepaald dat de eigenaar altijd aansprakelijk is, net als ouders dat zijn voor hun kinderen. Bij aansprakelijkheid voor kinderen lijkt het duidelijker dan bij aansprakelijkheid voor paarden, maar in hoofdzaak komt het toch echt op hetzelfde neer.
Als een kind bij iemand anders schade veroorzaakt, zijn de ouders aansprakelijk. Bij paarden geldt dit voor de eigenaar. Maar met deze conclusie zijn we er nog lang niet. Wat in het geval iemand zelf een bepaald risico opzoekt en ook nog eens met de andere partij afspreekt dat die partij geen risico draagt? Het ligt voor de hand aan te nemen dat de degene die het risico opzoekt, zelf ook het risico op schade draagt. Ook al ligt het voor de hand, in de rechtspraktijk gaat het er anders aan toe. Ik geef een treffend voorbeeld.
Mevrouw X gaat paardrijlessen volgen bij manege Y. Partijen sluiten een lesovereenkomst en daarin is bepaald dat de klant het risico accepteert van het omgaan met paarden en dat de manege niet aansprakelijk is voor schade. In een les valt mevrouw X tijdens de galop van het paard, hierbij loopt zij blijvend letsel op en stelt de manege aansprakelijk. De manege stelt zich op het standpunt dat mevrouw X geen beroep kan doen op de door haar gevorderde schade, omdat zij in de overeenkomst dit zijn overeengekomen. Verder stelt de manege dat de instructrice geen fouten heeft gemaakt en dat het paard geschikt was voor mevrouw X en dat zij mocht verwachten dat het paard vaart zou minderen, omdat het de andere groepsleden naderde.
De rechtbank hakt de knoop door. De overeenkomst waarin is bepaald dat de manege niet aansprakelijk is voor schade is onredelijk bezwarend en wordt vernietigd. De handtekening van mevrouw X biedt de manege dan ook geen enkele soelaas. Omdat mevrouw X het paard bereed, droeg zij ook bij aan het ontstaan van de schade. Aan het berijden van het paard is immers altijd het risico van schade verbonden. De rechtbank oordeelt dat de manege voor 75% van de schade aansprakelijk is.
Deze zaak leert weer eens dat een gewaarschuwd mens voor twee telt. Het laten berijden van een paard door een ander ontslaat de eigenaar niet van de aansprakelijkheid.
Mr. Stephan Wensing, advocaat
Deze column verscheen vrijdag 10 juni 2011 in De Paardenkrant