In het paardenlichaam leven meer dan 1000 bacteriën. Het geheel van bacteriën en schimmels in het verteringsstelsel van een paard, het maag-darmmicrobioom genaamd, speelt een belangrijke rol bij zijn gezondheid én zijn gedrag. Met voeding is dit microbioom te beïnvloeden, zo bleek op verschillende congressen over paardenvoeding.
Darmbacteriën
Op dit moment is er in de wetenschap veel aandacht voor het microbioom, het geheel van bacteriën en schimmels dat in en op ons lichaam leeft. Van de diverse microbiomen is het maag-darmmicrobioom een heel belangrijke.
Af en toe lees je wel eens een krantenbericht over mensen die ziek zijn geworden van ‘poepbacteriën’ en dan gaat het bijna altijd over bepaalde ziekteverwekkende stammen van de E. coli-bacterie. Er zijn echter veel meer poepbacteriën waar je blij van wordt, dan waar je ziek van wordt. Zo ook bij paarden: meer dan de helft van de droge stof in paardenmest bestaat uit bacteriën. Dit zijn veelal nuttige bacteriën die onder meer verantwoordelijk zijn voor de vertering van ruwvoer. Daarmee dragen ze voor 50% of meer bij aan de energievoorziening van het paard.
Dit voorjaar werd in Utrecht de European Equine Health and Nutrition Congress (EEHNC) gehouden en vorig jaar was er de European Workshop on Equine Nutrition (EWEN) in Zweden. Een thema dat op beide congressen ter sprake kwam is het darmmicrobioom.
Op de EEHNC liet prof. Veronique Julliand uit Frankrijk zien dat de verschillende delen van het maag-darmkanaal meer dan 1000 verschillende bacteriesoorten bevatten. “Wat deze bacteriën precies doen is nog niet altijd duidelijk”, vertelde ze. “Wel is duidelijk dat voeding de bacteriën in het maag-darmkanaal beïnvloedt. Naast bacteriën zijn ook schimmels belangrijk, maar daar is minder over bekend.”
Darmgezondheid
Het darmmicrobioom speelt een belangrijke rol bij de darmgezondheid. Onderzoekers van de universiteiten van Utrecht, Wageningen, Liverpool en Hestedoktoren (Denemarken) lieten zien dat mesttransplantatie kan helpen bij de behandeling van vrij mestwater. Paarden met vrij mestwater hebben gewone mest, maar er komt tijdens het mesten mestwater mee, met vieze billen en een vieze staart tot gevolg. Meestal heeft dit geen gevolgen voor de algehele gezondheid, maar het kan wel huidirritatie veroorzaken en voor de eigenaar is het lastig om steeds weer het paard te moeten wassen.
In eerste instantie moet de voeding en ander management worden aangepast én eventuele ziektes worden uitgesloten. Helpt dat niet, dan kan de dierenarts het paard via een sonde mest geven van een gezonde donor en zo proberen de samenstelling van de darmbacteriën te veranderen. “Mesttransplantatie werkt niet voor alle paarden, maar het kan de moeite waard zijn”, vertelden de onderzoekers. Je dierenarts kan je er meer over vertellen.
Gedrag
Op het congres in Zweden kwam onder meer de relatie tussen het darmmicrobioom en gedrag aan bod. Dr. Lina Tingö uit Zweden vertelde over een onderzoek waar angstige muizen darmbacteriën kregen van relaxte muizen en daarna minder angstig waren. “Het omgekeerde bleek het geval te zijn voor de relaxte muizen die darmbacteriën kregen van de angstige muizen.”
Ook bij paarden zijn onderzoeken gedaan naar de relatie tussen het darmmicrobioom en gedrag. In een studie in Frankrijk werden paarden op een volledig ruwvoerrantsoen vergeleken met paarden die een rantsoen met 44% gerst kregen. Hoewel de hoeveelheid energie in het voer voor beide groepen hetzelfde was, bleken de paarden op het hooirantsoen toch minder gestrest. Verder bleek dat ze andere bacteriën in hun darmen hadden. In dit onderzoek kon helaas niet vastgesteld worden of de bacteriën het gedrag rechtstreeks hadden veranderd of dat beide veranderingen een gevolg waren van het verschil in voer.
Meer informatie over dit onderwerp en andere onderwerpen is te vinden op de websites van EEHNC en van EWEN, waar je een Engelstalig verslag kunt bestellen of downloaden.
