Het selectiesysteem kan veel meer info geven

Van kind af aan ben ik betrokken bij de paardensport, waarvan de laatste twintig jaar zeer actief in de fokkerij. Ik houd het allemaal heel kritisch bij en volg zowel de keuringen als de sport in binnen- en buitenland op de voet. Door wedstrijden en keuringen te bezoeken, op tv, in tijdschriften en de laatste jaren via internet, met als nieuwste ontwikkeling You Tube. Als we kijken naar de selectiesysteem van het KWPN in het algemeen – en dan heb ik het dus over zowel hengsten als merries – valt er nog wel wat bij te schaven.

Voordat je een merrie laat dekken, heb je zoveel mogelijk informatie en zekerheden verzameld over je eigen merrie en de hengst waarmee je wilt gaan dekken.

Selectiesysteem
Het selectiesysteem van het KWPN voor hengsten begint als ze op 2,5- jarige leeftijd op de hengstenkeuring komen. Vervolgens komt de aanlegtest en heb je als fokker al een eerste indruk van een paard. Deze selectiemomenten hebben zich bewezen in de fokkerij, maar er is ook veel discussie over. Zeker in het laatste voorjaarsonderzoek was dat te merken. Opvallend is het aantal uitvallers. Ik heb Jumpex van heel dichtbij meegemaakt en daar was, van de 50 paarden, maar een heel klein aantal dat niet de veiling bereikte op 4,5-jarige leeftijd. Opvallend was de trainingsmethode van Cor Loeffen. Hij was niet alleen bezig met de training van de paarden, maar was in staat als instructeur de ruiter zodanig te begeleiden dat zij de paarden optimaal konden presteren. Dit was een voorbeeld van hoe een jong paard te trainen door niet de meest ervaren ruiters en amazones.

Om nog even wat dieper in te gaan op dat voorjaarsonderzoek, het is maar vreemd dat er nog steeds gewerkt wordt met de vallende paraplu. Dit was volgens mij het minste punt van Jumpex. Daar kun je het karakter van een paard niet mee beoordelen. Dat kan alleen de ruiter doen die goed begeleid wordt, weet hoe een paard aan moet voelen en dat vervolgens kan terugkoppelen naar de fokleiding en/of eigenaar. Een groot paard met een klein hart zal stoppen bij een hindernis van een meter, maar een klein paard met een groot hart klimt met zijn ruiter over twee meter, en dat willen we vroegtijdig weten.

Jonge hengsten
Vervolgens brengen hengstenhouders hun jonge hengsten volop onder de aandacht door ze in de media en op allerlei shows te laten verschijnen. Dikwijls krijgen jonge hengsten meer merries te dekken dan hengsten die zichzelf al bewezen hebben in de fokkerij en/of sport. Ik denk niet dat dit verstandig is, hoewel wij ook beloftevolle interessante jonge hengsten inzetten voor onze fokkerij.

Het derde selectiemoment bij de hengsten is de afstammelingenkeuring. Een selectiemoment waar je als fokker veel informatie kunt krijgen. Ik ga zelf regelmatig naar afstammelingenkeuringen kijken om zo een goed beeld te ontwikkelen. Dat is mogelijk op zo’n keuring omdat je van één hengst een groep veulens ziet. Je kunt dan beoordelen waarin de hengst stempelt en of hij uniformiteit brengt.

Toch worden jonge hengsten al veelvuldig gebruikt voordat er een afstammelingenkeuring is geweest. Daarmee kan je jezelf behoorlijk in de vingers snijden. Het is daarom in mijn ogen goed als er een vrijwillige of verplichte deklimiet zou komen voor jonge hengsten. Die zou kunnen liggen op vijftig of honderd merries per hengst.

Uniformiteit
Naast het invoeren van een deklimiet zou het zeer veel informatie bieden als je de driejarige nakomelingen uit de eerste jaargangen van jonge hengsten verplicht op een keuring te komen. Een afstammelingenkeuring voor driejarigen.

Je hebt als fokker al een beeld van de uniformiteit van het exterieur op de afstammelingenkeuring als veulen en kunt dat toetsen aan hoe de paarden er op driejarige leeftijd uit zien. Je kunt dan beoordelen of er ook uniformiteit is in het vrij bewegen of vrij springen.

Een enkele nakomeling van een hengst zegt namelijk niet zoveel, pas als je een groep van nakomelingen van een bepaalde hengst bij elkaar ziet, kun je een beeld vormen van hoe een hengst zich vererft.
Het KWPN zou wederom voorop kunnen lopen in de fokkerijwereld voor sportpaarden als we een duidelijk beeld kunnen geven over de stand van onze fokkerij bij driejarige paarden. Dat kan als we de driejarige afstammelingentest invoeren. Wij fokkers kunnen ontzettend veel met deze informatie.

Een mogelijke oplossing voor deze afstammelingentest is om de driejarige nakomelingen op de centrale of nationale keuringen in groepen bij elkaar te tonen middels vrijspringen. Zodoende zie je de paarden in een groep en wordt duidelijk of er bepaalde punten zijn waarin de jonge hengst stempelt. Hierdoor is veel sneller duidelijk wat een hengst wel en niet vererft en zal de fokkerij sneller vooruit gaan.

Centrale keuring
Om nog even door te gaan over de merriekeuringen; ik ben niet helemaal blij met de vernieuwde regels.
Sinds dit jaar mag een springmerrie naar de nationale merriekeuring als ze minimaal 80 exterieurpunten heeft. Omdat inspecteurs natuurlijk de best springende, interessantere springpaarden op de nationale keuring willen hebben, worden springpaarden op de stamboekopname regelmatig naar boven gepunt qua exterieur. Deze punten blijven staan voor het leven. Hier houden we ons zelf voor de gek.

Voor mij zegt het niet veel hoe een springpaard aan een touwtje kan draven en of ze wel 100 procent correct is op het gebied van exterieur. Belangrijker is het naar mijn mening dat het exterieur functioneel is voor een springpaard en dat het dier op een goede manier kan springen en galopperen. In het selectiesysteem zou daar meer waarde aan gehecht moeten worden.

Ook zouden merries van jonge hengsten in mijn ogen sneller doorverwezen moeten worden naar de nationale merriekeuring. Bijvoorbeeld in een separate rubriek ‘merries van jonge hengsten’, zodat de fokkers die niet naar elke centrale keuring of stamboekopname kunnen komen, ook een goed beeld krijgen van de vererving van een jonge hengst.

Cor van der Linden is succesvol fokker en runt de stoeterij ‘Lincom Stables’ in het Brabantse Nuenen.

Deze opinie verscheen vrijdag 16 juli 2010 in De Paardenkrant.