Column Roos Dyson: ‘Het hoge woord’

Als gastdocenten bij Aeres trainingscentrum geven Barbara Faber en ik  de cursus ‘Houding en zit, de sleutel tot succes’. Tijdens Horse Event gaven we in samenwerking met Aeres clinics en demo’s. Dit draagt mooi bij aan onze missie: de correcte biomechanica van ruiter en paard meer ingeburgerd krijgen in alle instructie en jurering.

Nadat ik vorig jaar een clinic had gegeven samen met Laurens van Lieren had het team van Aeres dit jaar bedacht dat een clinic met Imke Schellekens-Bartels wel leuk zou zijn. Of ik dat wilde doen, was de vraag. Ik hoefde daar niet lang over na te denken. Ik had Imke een paar keer gesproken en ik kende haar daardoor goed genoeg om te weten dat ik me bij haar wel veilig zou voelen.
Maar zou Imke dat met mij zien zitten, vroeg ik me af. Via Aeres kreeg ik te horen dat Imke had toegestemd. En zo was onze net-niet-blind-clinic-date geregeld…

Subwup en ‘Imke Bartels’

Onze voorbereiding bestond uit een (heel interessant) gesprek van ongeveer tien minuutjes. En daags voor de clinic hebben we elkaar nog twee minuutjes gezien. Maar vaak is de beste voorbereiding gewoon geen voorbereiding en hier waren we het dus stilzwijgend over eens geworden.
Imke had me in het gesprek op het hart gedrukt dat ze overal voor open staat en dat ik haar alles mocht vragen. Toch bleef het natuurlijk een feit dat ik gewoon een subwup ben, die net aan het ontdekken is hoe verdomd moeilijk die Grand Prix eigenlijk is, en Imke ‘Imke Bartels’ is.

Het kan nog beter

Maar als ik mijn grote wens – de inburgering van de correcte biomechanica – in vervulling wilde laten gaan, dan was het nu wel tijd om even moedig te zijn. En dus… heb ik tijdens mijn clinic met Imke, onder toeziend oog en toehorend oor van een behoorlijk volle tribune, gezegd… dat de meeste dressuurruiters op een manier zitten waardoor ze hun paard blokkeren…. Slik…

“O, dus ik doe het eigenlijk fout?” Was Imkes nuchtere conclusie. Ik houd niet zo van (ver)oordelen in termen van ‘goed of fout’. Waar ik wel wat mee kan is ‘nog beter’. Dat was ook mijn antwoord. Dus Imke wilde dat wel eens proberen. Imke werd hierbij ‘geholpen’ door haar eigen rug, die nog al eens protesteert (zoals bij heel veel ruiters). En natuurlijk door haar paard, de fantastische Jazz ruin Honoré.

Neutrale zit

Na het observeren van haar rijden hebben we op de grond en op een fitnessbal laten zien wat haar zit voor invloed had op haar paard. Imkes houding was zoals die van de meeste dressuurruiters; het bovenlichaam achterover, de schouders naar achteren en de hakken flink uitgedrukt. Want ja, zo wordt het immers altijd geroepen.
Door haar eigen rijhouding na te laten doen terwijl ze op de grond stond, kon ik Imke laten voelen dat deze houding eigenlijk niet zo stabiel is. En ook dat het achterover zitten een enorme belasting geeft op haar eigen rugspieren. Dit komt doordat de onderrug verkort en de rest van het lichaam tegen de zwaartekracht in constant moet zorgen dat je overeind blijft. Dit is op het paard niet anders. ‘Een stapel schotels was al lang omgevallen in deze houding’ zeg ik dan. Daar komt ook de rugpijn vandaan.
Zittend op een grote bal ervaarde Imke dat ze haar paard druk naar voren en naar beneden gaf. Eigenlijk drukte ze haar paard met haar zit naar de voorhand toe. De bal liet haar voelen dat als ze zich corrigeerde naar een neutrale zit (niet voorover en niet achterover), het dus voor het paard makkelijker is om meer met zijn gewicht naar de achterhand te komen en meer met de rug te kunnen dragen.

Dit gevoeld hebbende, ging Imke weer te paard. Het was uiteraard eerst even zoeken en wennen, maar een handige ruiter als Imke had het snel gevonden. Zeker nadat ze even heel overdreven in de nonchalante springruiterhouding ging zitten, wat bij het publiek voor de nodige hilariteit zorgde. Maar…. haar paard gaf daar een belangrijke boodschap. Want in het grappig krom naar voren zitten, kreeg haar paard wel de vrijheid voor zelfhouding en een goed ruggebruik. En die verbeterde dus zichtbaar in de beweging!
‘Moet ik dan voortaan maar beter altijd zo blijven zitten als ik een proef rijd?’, vroeg Imke quasi voor de grap. Ik heb haar toen voorgesteld dat ze het misschien eens kon proberen in een gulden middenweg tussen haar oude manier en deze ietwat ondressuurachtige houding. En jawel, daar nam Honoré genoegen mee.

De tijd rijp

Imke voelde dat haar paard meer ging swingen bij haar nieuwe houding, en het publiek zag het ook, want dat begon spontaan te klappen. Het beeld werd duidelijk nóg mooier en nóg harmonieuzer.

Ik was dus toch blij dat ik het had durven zeggen. En ik denk dat de tijd er nu ook wel rijp voor is. Want toen vijftien jaar geleden bij Akasha Rijkunst mijn ogen geopend werden voor dit soort biomechanische logica, voelde ik me nog een roepende in de woestijn. Maar anno 2023 wordt de groep mensen ‘die het ook zien’ steeds groter.
Het lijkt alleen soms, en nu bevind ik me weer op glad ijs, dat de ruiters in de absolute top van Nederland nog niet eraan mee willen doen, aan die gezonde biomechanica. Of het misschien wel willen, maar toch nog zoekende zijn hoe, omdat ze nog steeds rijden met de gedachte dat ze achterover moeten zitten met hun schouders naar achteren en hun hakken uitgedrukt?

Tranen bedwingen

Honoré heeft weer eens laten zien dat je paard je beste trainer, instructeur, coach én fysiotherapeut is. Honoré heeft ook maar weer eens laten zien hoe die paarden die samenwerking met ons aan willen gaan als de biomechanica dat toestaat. Imke haar smile werd steeds groter. Díe welbekende smile is de reden van de naam van mijn bedrijf: Gepaard met een lach.
Maar ook het publiek werd uiteindelijk wild van enthousiasme. En ik stond daar midden in de ring. Te genieten. Mijn tranen te bedwingen. Want Imke had hem te pakken, die magische X-factor van de ultieme eenheid met je paard. Ik had er nog uren naar willen kijken, maar het programma van Horse Event moest verder.

Nóg mooiere dressuursport

Ik hoop uit de grond van mijn hart dat deze clinic een steentje bij heeft gedragen aan de weg naar gezondere, nóg mooiere dressuursport. Veel duidelijker had ik het me in ieder geval niet kunnen wensen. Gepaard met een lach. Dank je wel Imke. Dank je wel Honoré.